1 Makabai 13

Simoni Gũtongoria Ayahudi

1 Rĩrĩa Simoni aiguire atĩ Tirifone nĩonganĩĩtie mbũtũ nene atharĩkĩre na ahĩĩhie bũrũri wa Judea,

2 nĩonire atĩ andũ nĩmaiyũirwo nĩ guoya. Agĩthiĩ Jerusalemu agĩĩta mũcemanio wa andũ oothe.

3 Agĩkĩmeekĩra ũcamba na mĩgambo ĩno; “Inyuĩ eene nĩmũũĩ ũrĩa niĩ hamwe na aariũ a maitũ, na andũ a nyũmba ya baaba twĩkĩĩte nĩ ũndũ wa Watho na wa Hekaarũ. Nĩmũũĩ wega mathĩĩna na mbaara iria tũkirĩrĩirie.

4 Aariũ a maitũ oothe makuĩte nĩ ũndũ wa ũndũ ũcio, na nĩ ũndũ wa wega wa Isiraeli, na rĩu no niĩ nyiiki ndigarĩĩte.

5 Rĩu-rĩ, ndĩrokĩaga gũcaaĩra muoyo wakwa hĩndĩ ĩno ya mathĩĩna, nĩ amu ndirĩ bata gũkĩra aaariũ a maitũ.

6 Tondũ ndũũrĩrĩ ciothe nĩicookanĩĩtie ndundu irĩ na ũũru mũingĩ itũniine-rĩ, nĩngũkĩrĩhĩria rũũrĩrĩ rwitũ na Hekaarũ na atumia na ciana cianyu.”

7 Ngoro cia andũ ikĩgwata ũcamba ciathikĩrĩria mĩgambo yake.

8 Andũ acio oothe makĩmũcookeria atĩrĩ, “We nĩ we mũtongoria witũ handũ ha Judasi na Jonathani aariũ a maitũguo.

9 Tongoragia mbaara ciitũ na ithuĩ nĩtũrĩĩkaga ũrĩa wothe ũrĩtwĩraga.”

10 Nĩ ũndũ ũcio agĩcookanĩrĩria andũ oothe arĩa mangĩahotire gũthiĩ mbaara na akĩona atĩ rũthingo rwa gũthiũrũrũkĩria Jerusalemu nĩ ũndũ wa ũgitĩri ruothe nĩrwarĩĩka narua.

11 Agĩcooka agĩtũma mbũtũ nene Jopa itongoreetio nĩ Jonathani mũrũ wa Abisalomu. Nayo ĩgĩthiĩ ĩkĩingata andũ a itũũra rĩu, ĩgĩikara kuo.

12 Ihindainĩ rĩu naake Tirifone akiumagara akiuma Putolemai e na mbũtũ nene mũno nĩ geetha agatharĩkĩre bũrũri wa Judea, na agĩthiĩ na Jonathani arĩ mũrangĩre.

13 Simoni naake agĩthiĩ akĩamba hema yake Adida, ang’etheire kũndũ kũrĩa kwaraganu.

14 Rĩrĩa Tirifone aamenyire atĩ Simoni nĩacookeete handũ ha mũrũ wa nyina Jonathani, na atĩ nĩehaarĩirie kũrũa mbaara naake-rĩ, agĩtũma andũ kũrĩ we na ndũmĩrĩri ĩno:

15 “Jonathani mũrũ wa maitũguo, araarĩ na thiirĩ mũingĩ kĩgĩĩnainĩ kĩa mũthamaki nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa aranyiitĩĩte. Nĩkĩo tũramũhingĩrire.

16 No rĩĩrĩ, ũngĩtũma taranda igana rĩmwe cia betha na aariũ aake eerĩ, tũmaige handũ haake nĩ geetha tũngĩmũrekereria ndagaacooke gũtũgarũrũka, no tũmũrekererie.”

17 Na rĩĩrĩ, o na gũtuĩka Simoni nĩamenyaga atĩ ndũmĩrĩri ĩyo yarĩ ya ũhinga-rĩ, nĩetirie mbeeca icio hamwe na aariũ a Jonathani, nĩ geetha ndagookĩrĩrwo nĩ mũingĩ.

18 Agĩĩka ũguo eeciiragia atĩ hiihi mũingĩ nĩũngĩoigire atĩ Jonathani ooragirwo nĩ ũndũ Simoni nĩaregire gũtũmĩra Tirifone mbeeca na aariũ acio aake.

19 Nĩ ũndũ ũcio agĩgĩtũma aariũ acio a Jonathani hamwe na taranda igana rĩmwe, no Tirifone ndaigana kũhingia kĩrĩĩko, agĩkĩrega kũrekereria Jonathani.

20 Thuutha ũcio Tirifone akĩambĩrĩria kũhithũkĩra na kwananga bũrũri, agereire barabara ya gũthiĩ Adora. No rĩĩrĩ, kũrĩa guothe aageragia gũthiĩra, Simoni arĩ na mbũtũ yake maathiaga makang’eng’ana naake.

21 Andũ arĩa nao maarĩ mũciĩinĩ ũrĩa wa kwĩgitĩra kũu Jerusalemu, maatindaga magĩtũmanĩra Tirifone atĩ agerere na kũu werũinĩ nĩ geetha amatwarĩre ũteithio.

22 Tirifone agĩgĩthagathaga mbũtũ yake yothe ya thigari cia mbarathi nĩguo oimagare, no ũtukũ ũcio gũkiura mbura nene ya mbembe, o kinya akĩremwo nĩgũthiĩ nĩ ũndũ wa mbembe kũingĩha. Nĩ ũndũ ũcio agĩkĩambũra hema ciake akĩerekera bũrũri wa Gileadi.

23 Aakuhĩrĩria itũũra rĩa Basikama akĩũragithia Jonathani, agĩthikwo o kũu.

24 Kuuma hau Tirifone akĩhũndũka agĩcooka bũrũriinĩ wake.

25 Simoni naake agĩtũmana mwĩrĩ wa mũrũ wa nyina Jonathani ũgĩĩrwo, nao akĩmũthika Modeini, itũũrainĩ rĩa maithe.

26 Aisiraeli oothe nĩmaagĩire na macakaya manene nĩ ũndũ wa Jonathani na makĩmũrĩrĩra matukũ maingĩ.

27 Simoni nĩakire kamũnaara karaihu na igũrũ ga kĩririkano, igũrũ rĩa mbĩĩrĩra cia ithe, na cia a aariũ a nyina, kangĩahotire kuoneka nĩ mũndũ arĩ kũraaya. Mwena wa mbere na wa thuutha wa kamũnaara kau aatũmĩrire mahiga macũhie.

28 Agĩcooka agĩaka mĩthiringo mũgwanja ĩng’ethanĩire ĩĩrĩ ĩĩrĩ nĩguo ĩririkanagie: ithe, nyina na aariũ arĩa ana a nyina.

29 Agĩcooka agĩthiũrũrũkĩria mĩthiringo ĩyo na itugĩ ndaihu icoreetwo mbica cia indo cia mbaara nĩ ũndũ wa kũririkanagia aagu na aagu. Hakuhĩ na mbica icio cia indo cia mbaara, aacorire mbica cia meeri iria ingĩonekire nĩ andũ arĩa maathiagĩra iriainĩ.

30 Kau nĩko kamũnaara ga kĩririkano karĩa Simoni aakire kũu Modeini, na karĩ o ho o na ũũmũũthĩ.

31 Tirifone aatungatĩire Anitioku mũthamaki ũcio mwĩthĩ na ũhinga o nginya akĩmũũraga.

32 Agĩcooka akĩĩhe we mwene gĩtĩ kĩa ũnene, agĩĩtua mũthamaki wa Asia na akĩreehithĩria bũrũri thogothogo nyingĩ.

33 Na rĩĩrĩ, Simoni nĩakithirie nyũmba irĩ na thingo cia hinya cia kwĩgitĩra bũrũriinĩ wa Judea, agĩcithiũrũrũkĩria na nyũmba ndaihu na igũrũ, thingo njariĩ, mĩrango yarĩ na mĩgĩĩko, o na akĩigithia irio nyingĩ nyũmbainĩ icio cia kwĩgitĩra.

34 Nĩatũmire atũmwo kũrĩ Demetirio wa Keerĩ makamũthaithe eehererie bũrũri wao igooti nĩ gũkorwo Tirifone no gũtuunyana aatuunyanaga.

35 Demetirio nĩaheanire macookio na marũa maandĩkĩĩtwo ũũ:

36 “Niĩ, mũthamaki Demetirio, nĩndakwandĩkĩra wee Simoni, mũraata wa Athamaki na Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, athuuri na rũũrĩrĩ ruothe rwa Ayahudi, na nĩndamũgeithia.

37 Nĩtwamũkĩra na gĩkeno thũmbĩ ya thahabu na rũhonge rwa mũkĩndũ iria mwatũtũmĩire. Nĩtwĩhaarĩirie kũigwithania na inyuĩ na kwandĩkĩra atongoria aitũ mamũthengerie igooti.

38 Maũndũ moothe marĩa twahĩtũkĩĩtie igũrũ rĩanyu tũtimathengeetie o na rĩu. Nyũmba cia kwĩgitĩra iria mwakĩĩte igũikara o mookoinĩ maanyu.

39 Ningĩ nĩtwamũrekera mahĩtia moothe marĩa meekĩĩtwo na kwĩgumĩra kana hatarĩ na wendi, na nĩtwamũrekera magooti ma mũthamaki marĩa mũtarutĩĩte. Igooti o rĩothe rĩrĩhagĩrwo Jerusalemu rĩtigaacooka kũrĩhwo.

40 Kũngĩkorwo no kuoneke andũ aagĩrĩru a kwandĩkwo ta thigari ciitũ no maandĩkwo. Kwoguo rekeei gũtũũre na thaayũ gatagatĩinĩ gaitũ na inyuĩ.”

41 Mwakainĩ wa 170nĩrĩo Aisiraeli maathengeirio wathani wa ageni.

42 Mwakainĩ ũcio nĩrĩo maambĩrĩirie kwandĩkaga maandĩkoinĩ maao na irĩĩkoinĩ ciao atĩ “Mwakainĩ wa mbere wa ũthamaki wa Simoni, Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, Mũnene wa mbũtũ ciothe cia ita na Mũtongoria wa Ayahudi.”

43 Ihindainĩ rĩu Simoni akĩhithũkĩra Gezeri agĩgũthiũrũrũkĩria na mbũtũ yake. Agĩcooka agĩaka ngathĩ ya gũtharĩkĩra gũtindĩkwo, akĩmĩtindĩka o nginya itũũrainĩ. Agĩtharĩkĩra mũnaara ũmwe akĩũnyiita.

44 Andũ arĩa maarĩ ngathĩinĩ ĩyo yatindĩkĩĩtwo makĩomokera itũũra rĩu, gũkĩgĩa na gĩthombocano kĩnene.

45 Atũũri a itũũra rĩu hamwe na atumia na ciana makĩhaica thingo igũrũ mehumbĩĩte nguo ndembũkangu magĩkayũrũrũka na mũgambo mũnene magĩthaitha Simoni eetĩkĩre kũgĩe thaayũ.

46 Makĩmwĩra atĩrĩ, “Ndũgatũhũũre kũringana na ũremi witũ, no ĩka na ithuĩ ũrĩa tha ciaku igũkwĩra.”

47 Simoni agĩkĩiguithania nao makĩniina mbaara. No nĩamaingatire kuuma itũũra thĩinĩ, na agĩthaahũra nyũmba iria ciarĩ na ngai cia mĩhianano. Thuutha ũcio akĩingĩra itũũra rĩu na nyĩmbo cia kũgooca Ngai.

48 Ningĩ nĩahaatire gĩko gĩothe gĩa itũũra rĩu na agĩakĩra andũ arĩa maarũmagĩrĩra Watho kuo. Agĩcooka agĩcookereria thingo iria ciakĩĩtwo na hinya ciakũĩgitĩra na agĩaka mũciĩ wake wa gũtũũra kuo.

49 Andũ arĩa oothe maarĩ thĩinĩ wa mũciĩ ũrĩa wa kwĩgitĩra, ũrĩa warĩ Jerusalemu, nĩmaahingĩrĩirio, na matingĩahotire kuuma mathiĩ matũũrainĩ kũgũra kana kwendia. Nĩmaahinyĩrĩirio mũno nĩ wagi wa irio na aingĩ aao nĩmaakuaga nĩ ng’aragu.

50 Andũ acio nĩmaakĩũririe Simoni eetĩkĩre marĩe kĩrĩĩko nao, naake agĩĩtĩkĩra. No nĩamaingatire kuuma mũciĩ ũcio wa kwĩgitĩra, agĩcooka akĩũthahũũra.

51 Thuutha ũcio Ayahudi nĩmaatoonyire mũciĩ ũcio mũthenya wa mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtatũ wa mweri wa keerĩ mwakainĩ wa 171makiugaga ngemi, makuuĩĩte makĩndũ, makĩhũũraga thaani iria ihũũrithanagio ikagamba, ndarama, makĩhuuhaga mĩtũũrirũ na makĩinaga nyĩmbo na thaburi, nĩ gũkorwo thũ yao nene nĩyarangĩrĩirio na ĩkaingatwo kuuma bũrũri wa Isiraeli.

52 Simoni agĩgĩtua mũthenya ũcio mũthenya wa kũririkanagwo mwaka o mwaka. Agĩcooka agĩcookereria thingo iria ciathiũrũrũkĩirie kĩrĩma kĩrĩa Hekaarũ yakĩĩtwo, o yo yang’ethanĩire na mũciĩ ũcio wa kwĩgitĩra. Ningĩ we na andũ aake nĩmaambĩrĩirie gũtũũra kuo.

53 Rĩrĩa oonire atĩ mũũrũwe Johana nĩ mũgima, akĩmũtua mũtongoria wa mbũtũ ciothe, naake agĩthondeka gĩikaro gĩake itũũrainĩ rĩa Gezeri.