Anitioku wa Mũgwanja kũũria Simoni ũteithio
1 Anitioku mũrũ wa mũthamaki Demetirio arĩ icigĩrĩrainĩ cia iria rĩa Mediteraneani nĩandĩkire marũa kũrĩ Simoni, mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene na barũũthi wa Ayahudi na kũrĩ rũũrĩrĩ ruothe,
2 namo moigĩĩte ũũ:
“Ngeithi kũrĩ Simoni, Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, na barũũthi wa Ayahudi, na kũrĩ mũingĩ wothe wa Ayahudi, ciumĩĩte kũrĩ mũthamaki Anitioku.
3 Atĩrĩĩrĩ, mĩkora nĩĩnyiitĩire ũtongoria wa ũthamaki wa maithe maitũ na nĩndĩreciiria kuona atĩ nĩwanjookerera nĩ geetha ndĩũhande o ta ũrĩa watũire tene. Nĩndĩkĩĩtie kũhaarĩria mbũtũ nene na gũthagathaga meeri cia mbaara.
4 Nĩndĩhaarĩirie gũkinya kũu thĩ nyũmũ, na kũhũũrana na andũ arĩa maaharaganirie ũthamaki ũcio na magĩtharũria matũũra maguo.
5 Kwoguo, nĩkũmatia ndĩrakũmatĩria maũndũ moothe marĩa wathengeirio nĩ akũrũ aakwa, arĩa maarĩ athamaki mbere yakwa, na marĩa moothe magwĩtĩkĩrĩĩtie.
6 Nĩndagwĩtĩkĩria ũturithie mbeeca ciaku we mwene cia gũtũmagĩrwo o bũrũriinĩ wanyu.
7 Jerusalemu na Hekaarũ nĩndacithengeria igooti rĩothe; matharaita marĩa ũthondekithĩĩtie na matũũra marĩa wĩyakĩire ũkamatũũra na ũkairigĩra, o namo nĩndagũtigĩra.
8 Mathiirĩ moothe ma gatene kuuma mũthiithũinĩ wa mũthamaki o na kana marĩa mangĩyongerera nĩndamakanja.
9 Rĩrĩa tũkaanyiita ũtongoria wa ũthamaki nĩtũgaakũhe wee mwene, rũũrĩrĩ rwaku, o na Hekaarũ yanyu gĩtĩĩo kĩnene na thĩ yothe nĩkaamenya ũkaru waku.”
10 Mwakainĩ wa 174, Anitioku agĩkĩoha rũgendo na akĩhithũkĩra ũthamaki wa akũrũ aake. Mbũtũ ciothe cia thigari ikĩmũnyiita mbaru na no andũ aniini maatigirwo na Tirifone.
11 Anitioku agĩgĩtharĩkĩra Tirifone, naake Tirifone akĩũrĩra Dori, itũũra rĩrĩa rĩarĩ rũteereinĩ rwa iria,
12 tondũ Tirifone nĩamenyeete atĩ thigari ciake nĩciamũtiganĩirie na mathĩĩna maingĩ nĩmaamwerekeire.
13 Naake Anitioku agĩkĩamba hema yake kũng’ethera Dori arĩ na thigari cia magũrũ ngiri igana rĩa mĩrongo ĩĩrĩ (120,000) na cia mbarathi ngiri inyaanya (8,000).
14 Agĩthiũrũrũkĩria itũũra rĩu, meeri nacio igĩcigĩrĩria mwena wa iria. Agĩcooka akĩrĩtharĩkĩra na mĩena yothe, iriainĩ o na thĩ nyũmũ, ndeetĩkagĩria mũndũ o na ũ gũtoonya kana kuuma.
Aroma gũteithĩrĩria Ayahudi
15 Ihindainĩ rĩu Numenio na njaama yake magĩkinya Jerusalemu moimĩĩte Roma, marĩ na marũa marĩa maandĩkĩirwo athamaki na mabũrũri mwanya mwanya. Marũa macio maatariĩ ta ũũ:
16 “Ngeithi kũrĩ mũthamaki Putolemi ciumĩĩte kũrĩ Lucio mũnene wa Aroma.
17 Njaama nĩrookĩĩte kuuma kũrĩ Ayahudi arĩa marĩ araata na ndũgũ ciitũ itũmĩĩtwo nĩ Simoni, Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, na mũingĩ wothe wa Ayahudi. Ĩrareeheete ndũmĩrĩri ya kwerũhia irĩĩko iria cia tene.
18 Ningĩ nĩratũreeheire ngo nene ya thahabu ĩrĩ na ũritũ ta wa kiro magana mataano.
19 Nĩ ũndũ ũcio nĩtũhĩtũkĩĩtie kwandĩkĩra athamaki na mabũrũri mwanya mwanya, kũmakaania matikaanathĩĩnie na matikaanatharĩkĩre matũũra kana bũrũri wao, o na matikaaneturanĩre na andũ arĩa mangĩmatharĩkĩra.
20 Nĩtwĩtĩkanĩirie twamũkĩre ngo ĩyo kuuma kũrĩ o.
21 Kwoguo-rĩ, mĩkora ĩngĩũra bũrũri wao yũrĩre kwanyu, mĩcookeriei Simoni Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene, akamĩherithie kũringana na watho wa bũrũri wao.”
22 Lucio aatũmĩĩte marũa macio kũrĩ athamaki aya: Demetirio, Atalo, Ariarithe, na Arisake.
23 O na nĩamatũmire kũrĩ mabũrũri maya: Mindo, Sikoni, Karia, Samosi, Pamufulia, Licia, Delosi, Halikarinasi, Rodo, Sipata, Samipisame, Kosi, Side, Arado, Goritina, Cinida, Kuporo, na Kurene.
24 O na ningĩ nĩaheire Simoni Mũthĩnjĩri Ngai Ũrĩa Mũnene kobi yamo.
Anitioku wa mũgwanja kwamũkana na Simoni
25 Anitioku aathiũrũrũkĩria Dori riita rĩa keerĩ aatindaga agĩtũma ikundi cia kũhithũkĩra itũũra rĩu. Ningĩ nĩathondekire ngathĩ na indo cia gũtharĩkĩra, na akĩhingĩrĩria Tirifone na andũ aake ndakoime kana atoonye.
26 Simoni agĩgĩtũma njamba cia mbaara ngiri igĩrĩ (2,000) hamwe na thahabu na betha na matharaita maingĩ mũno cia gũteithĩrĩria Anitioku mbaarainĩ ĩyo.
27 No Anitioku ndaciamũkĩrire; naake akĩũraga irĩĩko ciothe iria maarĩĩte na Simoni na akĩmũgarũrũka o biũ.
28 Anitioku agĩgĩtũma Athenabiu, ũmwe wa araata aake arĩa akaru kũrĩ Simoni, akamwĩre atĩrĩ, “Nĩmũnyiitĩĩte Jopa na Gezeri na mũciĩ ũrĩa wa kwĩgitĩra ũrĩ thĩinĩ wa Jerusalemu, no macio nĩ matũũra ma ũthamaki wakwa.
29 Nĩmũtharĩkĩire matũũra marĩa mamathiũrũrũkĩirie na mũkareehithĩria bũrũri haaro nene. Makĩria ma ũguo nĩmwĩheete kũndũ kũingĩ gwa ũthamaki wakwa.
30 Njookeriai matũũra macio mwenyiitĩire na mũrute igooti nĩ ũndũ wa kũndũ kũrĩa mwanyiitire nja ya bũrũri wa Judea.
31 Mwaga gwĩka ũguo mũrute taranda magana mataano (500) ma betha mũrĩhe matũũra macio wanangi wothe ũrĩa mwĩkĩĩte. Mũcooke muongerere taranda ingĩ magana mataano (500) irĩ igooti rĩa matũũra macio. Kwaga ũguo nĩtũgũũka kũrũa mbaara na inyuĩ.”
32 Rĩrĩa Athenabiu, mũraata ũcio wa mũthamaki, aakinyire Jerusalemu, oona riiri wa Simoni, kabati yake ya indo cia thahabu na cia betha, o na ũtonga wake akĩgegeara mũno. No nĩakinyirie ndũmĩrĩri cia mũthamaki.
33 Simoni aamũcookeire atĩrĩ, “Tũtituunyanĩĩte bũrũri wene o na kana tũgatuunyana indo ciene; ũrĩa twĩkĩĩte nĩkuoya tuoeete igai rĩa maithe maitũ rĩrĩa rĩatuunyanĩĩtwo kwa ihinda nĩ thũ ciitũ hatarĩ kĩhooto.
34 Rĩu tondũ nĩtuoneete mweke mwega, nĩtwĩnyiitĩire na tũkarũmia igai rĩa maithe maitũ.
35 Ha ũhoro wa Jopa na Gezeri iria mũrooria-rĩ, no tũmũhe taranda igana rĩmwe o na gũtuĩka matũũra macio nĩmareehithĩirie andũ a bũrũri witũ hathara nene.”
Athenabiu ndaigana gũcookia mũgambo,
36 no nĩacookire kũrĩ mũthamaki arĩ mũraakaru mũno. Nĩamenyithanirie icookia rĩrĩa Simoni aaheanĩĩte, na ũhoro wa riiri wake na maũndũ moothe marĩa eoneire we mwene. Mũthamaki amaigua agĩitwo nĩ maraakara.
Johana kũhoota Kendebai
37 Naake Tirifone akĩhaica meeri akĩũrĩra Orithosia.
38 Mũthamaki Anitioku nĩathuurire Kendebai atuĩke njeenũrũ wa ndwere cia iria rĩrĩa inene, na akĩmũtigĩra mbũtũ ya thigari cia magũrũ na cia mbarathi.
39 Akĩmwatha aake kambĩ ing’etheire Judea, o na akĩmwatha atĩ aakĩrĩre Kedironi thingo cia kũrĩĩkĩra hinya, eekĩre ihingo ciakuo hinya, na atharĩkĩre andũ a itũũra rĩu. Hĩndĩ ĩyo naake mũthamaki akorwo akĩingatana na Tirifone.
40 Kendebai akinya itũũra rĩa Jamunia, akĩambĩrĩria gũcogotha na gũtharĩkĩra bũrũri wa Judea. Aanyiita andũ amwe aamaikagia njeera na arĩa angĩ akooraga.
41 Ningĩ nĩakĩrĩire Kedironi thingo cia kũrĩĩkĩra hinya, na akĩiga mbũtũ ya thigari cia mbarathi na cia magũrũ irĩrangagĩre, na ithigaanage njĩra cia bũrũri wa Judea o ta ũrĩa mũthamaki aamwathĩĩte.